Een Raad van Commissarissen is sociaal ongemakkelijk

“What happens in these boardrooms that make a society’s corporate leaders be as unwilling as an unprepared child in a classroom quiz to raise their hands during board meetings?”

Lorsch and MacIver (1989)

Commissarissen houden toezicht op het bestuur en staan het bestuur met advies terzijde. Dit zijn doorgaans individuen die hun sporen hebben verdiend, kennis van zaken hebben en gewend zijn hun mening te geven. Op basis van meer dan 300 evaluaties van Raden van Commissarissen (RvC’s) uitgevoerd via BoardResearch.org durf ik wel te stellen dat er een zeer interessante dynamiek ontstaat binnen een RvC. In de kern is een RvC namelijk sociaal ongemakkelijk.

In sociaal opzicht is dit een interessante setting! Zet een groep individuen met een bepaalde maatschappelijke positie bij elkaar, beperkt in tijd, met een informatieachterstand ten opzichte van het bestuur. Laat deze groep met de beperkte tijd en informatie die ze hebben ingewikkelde vraagstukken bespreken in aanwezigheid van hun collega-commissarissen—die ze eigenlijk ook niet heel erg goed kennen—zonder dat ze daarbij onbekwaam willen overkomen. In zo’n sociaal ongemakkelijke setting laat je waarschijnlijk niet het achterste van de tong zien. Terwijl dit natuurlijk wel een van de redenen is waarom we commissarissen hebben.

Maar, misschien zijn inhoudelijke verschillen van inzicht nog wel het minst ongemakkelijk. Wat doe je met een niet functionerende collega-commissaris? Dus als het gaat om het individu in plaats van de inhoud? En wat doe je als het om de voorzitter van de RvC gaat? Met name dit laatste is een groot risico. Wat kun je doen als commissaris? Niet veel. Wachten tot de zittingstermijn erop zit? Wachten tot de voorzitter het licht ziet? Het is “lopen op eieren” om dit bespreekbaar te maken. Een niet goed functionerende voorzitter van een RvC is, gezien de sociaal ongemakkelijke setting van een RvC, vele malen moeilijker te corrigeren dan een slecht functionerende bestuursvoorzitter.

 

Mijn stelling: Een slecht functionerende voorzitter van een Raad van Commissarissen is een groter governance risico dan een slecht functionerende bestuursvoorzitter.

 

De toegevoegde waarde van een RvC evaluatie ligt in het bespreekbaar maken van het onderlinge functioneren en dan ook met name het functioneren van de voorzitter van de RvC. Dat gaat voor een deel over de inhoud, maar misschien nog wel meer over de onderlinge interactie en emotie, ook met het Bestuur. Je kunt van collega-commissarissen, gezien de sociaal ongemakkelijke setting, eigenlijk niet verwachten dat ze het functioneren van de RvC voorzitter bespreekbaar (kunnen) maken. Daar heb je dus een hulpmiddel bij nodig. Een goede RvC evaluatie geeft de legitimiteit om het functioneren van de RvC in de volle breedte bespreekbaar te kunnen maken, inclusief dat van de voorzitter.

Een belangrijk uitgangspunt van BoardResearch.org is dat we de uitkomsten op basis van de evaluaties, op anonieme basis, gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek. Nieuwsgierig? Hieronder een link naar een van onze onderzoeken naar psychologische veiligheid binnen Raden van Commissarissen en de rol van de Voorzitter, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Academy of Management Journal.

Veltrop, D. B., Bezemer, P.-J., Nicholson, G., & Pugliese, A. 2021. Too Unsafe to Monitor? How Board–CEO Cognitive Conflict and Chair Leadership Shape Outside Director Monitoring. Academy of Management Journal, 64(1): 207–234. https://pure.rug.nl/ws/portalfiles/portal/228245461/ContentServer.pdf  Persistent:https://hdl.handle.net/11370/1454cd75-deed-410b-8417-fac575948b39