Onze maatschappij en uw organisatie staan op dit moment voor complexe vraagstukken: militaire escalatie, deglobalisering, populisme, stagflatie, arbeidsmarkttekorten, schuldencrisis, cybercrimes, milieubedreigingen en -rampen. Je hoeft de krant maar open te slaan en de zeven plagen springen tegenwoordig van de bladzijdes af. Dit zorgt bij veel ondernemingen voor onduidelijkheid en onzekerheid. We hebben te maken met een multidimensionale crisis, die vraagt om een samenhangende crisisaanpak waarbij is geleerd van crises uit het verleden. Een aanpak die handvatten biedt aan ondernemingen om zich voor te bereiden op deze uitdagende tijden. Al in de schuldencrisis van 2008-2014 heeft SMC het crisismanagementmodel ‘Wendbaar, Weerbaar en Executiekracht’ (WWE) ontwikkeld. Ook in de crisis ten gevolge van de COVID-19 pandemie is het WWE-model zeer relevant gebleken. In de huidige multidimensionale crisis kan dit model organisaties helpen te meten en te sturen op hun Wendbaarheid, Weerbaarheid en Executiekracht om zo goed voorbereid te zijn en oplossingen te vinden voor deze en toekomstige crises.
In dit artikel lichten wij eerst de WWE-aanpak toe. Vervolgens tonen we hoe WWE gewerkt heeft in de COVID-19 crisis. Ten slotte delen we graag met u hoe WWE in te zetten is voor de huidige uitdagingen.
Kunnen reageren op omgevingsturbulentie
De WWE-aanpak gaat uit van de omgevingsturbulentie. Veel organisaties zijn bezig met de veranderingen en verstoringen van hun markten. In het WWE-model worden deze geanalyseerd naar dynamiek, complexiteit en onvoorspelbaarheid. Blijkens eerdere onderzoeken zijn deze drie aspecten toegenomen, te denken aan: problemen met voldoende arbeidskrachten, beschikbare en betaalbare materialen en stabiliteit van de netwerken.
Hoe dient de organisatie in te spelen op deze majeure veranderingen? Hiervoor biedt de SMC-aanpak antwoorden naar de drie dimensies wendbaarheid, weerbaarheid en executiekracht op drie kerngebieden: sleutelmensen, organisatie en keten. Wat is de rol van sleutelmensen? Heeft de organisatie voldoende en de juiste capaciteiten en middelen? En: hoe afhankelijk of juist waardevol kan de keten zijn? Bijgaand figuur 1 toont welke aspecten hierbij aan de orde komen.
Dynamiek, complexiteit en onvoorspelbaarheid nemen in crises toe
In het onderzoek ‘Het Nieuwe Normaal’, uitgevoerd door SMC in juli en augustus 2020 bij 55 toonaangevende Nederlandse bedrijven, geven organisaties aan dat de dynamiek, complexiteit en onvoorspelbaarheid van hun omgeving ten tijde van de Covid-19 crisis duidelijk zijn toegenomen (zie Figuur 2). Uit dit onderzoek komt naar voren dat de impact van Covid-19 groot is, en dat Covid-19 leidt tot substantiële veranderingen, zowel acuut als structureel.
Naar aanleiding van deze toename in dynamiek, complexiteit en onvoorspelbaarheid verwachtte 60% van de geënquêteerden een (sterke) winstdaling. Deze resultaten worden direct beïnvloed door de klanten. Het merendeel van de ondervraagden ziet bij de klanten een negatieve impact. Ongeveer 50% ervaart een vraagafname. Hierbij is de respons bipolair en zijn er weinig klanten niet geraakt. Dit benadrukt het belang van wendbaarheid om te kunnen acteren op veranderingen in klantvraag en weerbaarheid om een daling in vraag op te vangen.
Uit dit onderzoek volgen een aantal noemenswaardige bevindingen en aanbevelingen die nog steeds van toepassing zijn:
- Vergroot de financiële middelen
- Doe meer met leveranciers en partners in crisistijd
- Zorg voor goede bemensing van de sleutelfuncties
- Verdubbel de tijdsbesteding aan strategische besluiten
Terugkijkend geven veel organisaties aan dat het goed is geweest dat zij op deze vier aspecten maatregelen hebben genomen. In het versterken van de financiële middelen met eigen vermogen en bankfinancieringen zijn veel organisaties geslaagd. Ook in de supply chains is – deels noodgedwongen – veel verbeterd. Organisaties geven aan, dat sleutelmensen nog een aandachtpunt is. In een separaat artikel hebben wij aangegeven dat hier ook de cultuurverandering van meer verantwoordelijkheden geven (‘empowerment’) een rol speelt. Meer tijd voor strategische besluiten is moeilijk te meten. Voorstelbaar is dat bij alle hectiek hier te weinig aandacht voor is geweest.
Weerbaarheid, Wendbaarheid en Executiekracht relevanter dan ooit
De diverse, elkaar beïnvloedende problematieken die op het moment spelen, maken de omgeving van ondernemingen bijzonder complex. Het doorgronden en gericht vergroten van Wendbaarheid, Weerbaarheid en Executiekracht vergt inspanningen en keuzes. Weerbaarheid krijgt hierbij terecht voorrang. Veel organisaties komen hier financieel, operationeel en qua bemensing wel uit. Wendbaarheid vergt investering waarvan de opbrengsten in eerste instantie minder tastbaar zijn, en die zich uitbetalen bij onverwachte ontwikkelingen. Executiekracht vereist aanpassingen over de gehele reikwijdte van de operating modellen, van automatisering en digitalisering tot aan sleutel-medewerkers. Uit ervaring weten wij dat een cultuur van ‘sturen op gedrag’ tot toekomstvaste, effectieve executie leidt.
Om op WWE te sturen is het zinvol een beoordeling van de huidige status te maken. Bovenstaand model en bijbehorende vragenlijsten maken dit mogelijk. SMC is gaarne bereid deze te verstrekken en waar nodig te begeleiden. Daarna kan men effectieve verbeteringen bepalen en uitvoeren. Wilt u meer weten over de Wendbaarheid, Weerbaarheid en Executiekracht van uw organisatie? Neemt u dan contact op met Geert de Jong of Erik van der Zee via info@smclaren.com.
