Governance voor duurzaamheid – goede praktijken
De vraag wat voor bedrijven effectieve governance is om duurzaamheid te bereiken houdt velen bezig. Met governance bedoelen wij het structureel leiding geven aan en sturen op aspecten van ESG (Environment, Social and Governance) door bestuurders en toezichthouders. Om inzichten te verkrijgen in effectieve governance met het oog op duurzaamheid voor onze relaties en onszelf, hebben wij bedrijven die leidend zijn op ESG geïnterviewd. Ook hebben wij gesproken met investeerders over hoe zij sturen en toezien op de voortgang op ESG-doelen.
Uit ons onderzoek blijkt de volgende samenhang, hier ook schematisch weergegeven:
- Sterke intrinsieke gedrevenheid
- Duidelijke principes en uitgangspunten
- Committerende communicatie
- Gericht sturen op mensen
- Gezond opportunisme
- Gericht managen van omgeving
- Duaal managen op financieel en duurzaamheidsresultaat
- Sterke intrinsieke gedrevenheid
De bedrijven die vooroplopen in duurzaamheid zijn alle sterk intrinsiek gemotiveerd in de top. De CEO’s en de eigenaren willen verbeteren. Zij voelen zich verantwoordelijk om een goede wereld achter te laten voor de volgende generaties. Veelal voelen ook de stakeholders (bijvoorbeeld familieleden) zich al jaren verantwoordelijk voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Het gaat dan om ‘earn and return’.
- Duidelijke principes en uitgangspunten
Door duidelijke principes te hanteren weten de leidende bedrijven op ESG-gebied direct duidelijk te maken of beslissingen wel of niet aan hun ESG-criteria voldoen. Veel ESG-leiders hanteren als uitgangspunt ‘forces for good’, wat inhoudt dat alle initiatieven moeten bijdragen aan ESG. Bijvoorbeeld, een grotere CO2-uitstoot compenseren met CO2-vermindering elders (bomen planten) past dan niet in dit principe.
Ten aanzien van de sociale dimensie van ESG hebben wij ook organisaties leren kennen die principieel streven naar diversiteit in het management en in de gehele organisatie. Deze ondernemingen stellen nadrukkelijk minimum eisen aan de vertegenwoordiging van vrouwen en minderheden in bestuur en management.
Veel van de door ons onderzochte organisaties zijn ‘uit principe pragmatisch’. Wat betreft duurzaamheid houdt dit in dat zij activiteiten doorlichten op tekortkomingen op ESG en deze vervolgens ter hand nemen. Voorbeelden zijn te veel suiker of zout in producten. Hoewel dit betrekkelijk basaal lijkt, blijkt het nog veel overtuigingskracht te vergen om verbeteringen geaccepteerd te krijgen.
- Committerende communicatie
Wat moet je als bedrijf communiceren naar je klanten, medewerkers en andere stakeholders over je beleid en de voortgang op duurzaamheid? Vaak speelt de angst om afgestraft te worden bij niet voldoen aan te hoge verwachtingen. Leidende partijen vinden deze angst echter een slechte raadgever. Zij hanteren als communicatiestrategie ‘talk the walk’. Zij delen hun plannen en voortgang op ESG met hun stakeholders. Daarmee vergroten zij het commitment.
- Gericht sturen op mensen
Leidende bedrijven op het gebied van duurzaamheid blijken ook ‘like minded talent’ aan te trekken en te benutten. Zo zagen wij dat een onderneming aan duurzaamheiddeskundigen speciale verantwoordelijkheid gaf in een Expertise Centrum Duurzaamheid. Dit om als ‘geweten van de organisatie’ ervoor te zorgen dat de organisatie aan de maatschappelijke en de – strengere – eigen normen blijft voldoen. Zo wordt aan ‘duurzaamheidsapostelen’ status en invloed gegeven.
Het blijkt dat motivatoren voor managers ook belangrijk zijn. Incentives, zoals beloningen en complimenten om duurzaamheid te verbeteren blijken managers te stimuleren. Dit vereist adequate meting van performance.
- Gezond opportunisme
De leidende bedrijven op het gebied van duurzaamheid geven aan dat de mogelijkheden tot verbeteren velerlei zijn, vooral als er met ‘vreemde ogen naar gekeken’ wordt. Dat ervaren ESG-minded private equity-partijen. Wanneer zij in een bedrijf investeren doen zij altijd een due dilligence, waarvan duurzaamheid tegenwoordig een belangrijk onderdeel is. Met de opgebouwde of aangetrokken expertise op ESG-gebied volgt dan in de regel een verbeteringsprogramma dat al direct tot verbetering op het gebied van duurzaamheid leidt.
- Gericht managen van omgeving
Ondanks alle goede bedoelingen en inspanningen blijken normen en regels soms niet-duurzame producten en diensten te bevoordelen of vervuilende concurrentie tegen lagere kosten mogelijk te maken. Om een gelijk speelveld te bereiken zijn maatregelen van de overheid en andere partijen nodig. Om te beginnen is er behoefte aan goede definities van wat wel en niet duurzaam is. Zo werkt een vooruitstrevend bouwbedrijf aan duidelijk regels voor gebruik van duurzame materialen.
- Duaal managen op financieel en duurzaamheidsresultaat
Een mogelijk compromis tussen winstoptimalisatie en geld besteden aan duurzaamheid wordt door de leidende partijen actief gemanaged. Om ESG vol te houden mikken deze leiders op financieel én duurzaamheidsresultaat (‘double line results’). Dit maatschappelijk resultaat wordt door partijen ook zo benoemd en berekend. Een manier om dit concreet te maken is, bijvoorbeeld, het rapporteren over voldoen aan – een geselecteerd deel van – de Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties.
De auteurs zijn partners bij SMC en richten zich onder meer op duurzame strategierealisatie, integriteit en compliance.
