Een wereld vol bestuurlijke dilemma’s: tijd voor een maandelijkse bestuurlijke dialoog over de strategische vraagstukken

Theo Huibers en Albert Jan Stam

13 mei 2024  

Afgelopen week waren er weer diverse vraagstukken die onoplosbaar lijken te zijn. Vraagstukken die majeure impact hebben op de koers van een organisatie. Laten wij drie voorbeelden geven.

Het decennialange gevecht tussen kapitalisme en duurzaamheid blijkt een voortdurende bron van discussie over de maatschappelijke rol van bedrijven. Zo heeft Unilever als mondiale speler het vermogen om markttrends en consumentengedrag te sturen en te veranderen, waardoor het bedrijf een centrale positie inneemt in het debat over renderend kapitalisme versus duurzame organisaties. Toch besloot Unilever afgelopen week, onder de nieuwe CEO Hein Schumacher, zich weer meer op het kapitalistisch pad te begeven door renderen boven duurzaamheid op de agenda te zetten. Een terechte breuk met de lijn van Polman en Jope? Of een kniebuiging voor door financieel rendement gedreven aandeelhouders?

De opkomst van kunstmatige intelligentie belooft baanbrekende innovaties, maar brengt ook complexe ethische vraagstukken met zich mee. Het vinden van een verantwoord evenwicht tussen deze aspecten is van cruciaal belang voor de verantwoorde ontwikkeling en inzet van AI-technologieën. De visumafdeling gebruikte AI als een tool voor preselectie van visumaanvragen, zo bleek afgelopen week. Discriminerend? Of een oplossing voor het arbeidsvraagstuk bij de dienst?

De nieuwe Wet Betaalbare Huur presenteerde afgelopen week het dilemma tussen enerzijds de noodzaak van betaalbare woningen voor zogenaamde essentiële beroepen als leraar, politieagent en verpleegkundige en anderzijds voldoende aanbod van huurwoningen in de vrije sector in het algemeen. Wanneer woningeigenaren onvoldoende huurinkomsten verwachten, zullen ze hun bezit van de hand doen en zal het tekort aan huurwoningen nog meer toenemen. Ook zullen bouwondernemingen mogelijk extra terughoudend zijn om in de bouw van dergelijke woningen te investeren.

Actuele dilemma’s zoals hierboven onderstrepen de noodzaak van een genuanceerd begrip en zorgvuldige besluitvorming bij het vormgeven van de toekomst. Afwegingen als deze horen thuis in de strategische dialoog aan tafels van bestuurders. Zij immers nemen dagelijks niet één maar tientallen strategische afslagen. Veelal op basis van ‘gut-feeling’ en snelle oordeelsvorming. Domweg omdat het ‘voorspellend’ bewijs én de tijd ontbreken.

Hoog tijd om snelle strategische veranderingen en vooral de impact van bepaalde afslagen, georganiseerder en holistischer of integraler te nemen met gepaste aandacht voor ethiek. Wat is de impact van verandering en innovatie op de vrijheid van de mens, de kwaliteit van samenleven en de leefbaarheid in onze wereld?

Hoe ziet de agenda van zo’n ‘bestuurlijke dialoog’ er dan uit? Onze gedachte is dat het bestuur eerst zal terugblikken op de vorige strategische besluiten die zijn genomen. Daarna zal het in gesprek gaan over de trends, ontwikkelingen en veranderingen van deze maand. Het bestuur moet vervolgens bepalen of er nieuwe strategische opties zijn die verder uitgewerkt moeten worden en ook bekijken of er oude strategische opties zijn die kunnen worden afgevoerd. Verder zal het bestuur de impact van deze nieuwe strategische opties bespreken voor de organisatie en voor relevante stakeholders, waaronder natuur en milieu. Daaropvolgend zal het bestuur vaststellen hoe de veranderingen zowel binnen als buiten de organisatie zullen plaatsvinden. Tot slot zal het bestuur een agenda opstellen voor de dialoog van volgende maand.

Een dergelijke bestuurlijke dialoog over strategische issues helpt bestuurders lenig, weloverwogen en deugdelijk belangenafwegingen te maken omtrent continuïteit, reputatie, legitimiteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wij stellen voor deze dialoog maandelijks te houden of afhankelijk van de context ieder kwartaal of met een ander interval dat bij de organisatie past.

Overweegt u een dergelijk dialoog in uw bestuurskamer? Mail ons gerust!