Het Nieuwe Normaal vraagt om acties – welke?

Erik van der Zee, Ludwig Hoeksema en Charles Vincent

De ontwikkelingen die ons beeld van het komende jaar bepalen volgen elkaar in razendsnel tempo op. Terwijl een nieuwe lockdown de gemoederen somber stemt, geeft het positieve nieuws over de ontwikkelde vaccins en de stijgende beurskoersen hoop voor de toekomst. Hierdoor blijft een veelgehoorde vraag van bedrijven hoe de situatie er in 2021 werkelijk gaat uitzien en hoe ze het best kunnen inspelen op de nieuwe situatie. Uit onderzoek van SMC bij 55 toonaangevende Nederlandse bedrijven komt naar voren dat de impact van Covid-19 groot is, en dat Covid-19 leidt tot substantiële veranderingen, zowel acuut als structureel.

De reactie op die effecten verdelen wij op basis van onze eerdere ervaringen met crisis management, samengevat in het SMC-model, naar drie domeinen: Wendbaarheid, Weerbaarheid en Executiekracht (WWE). Het is raadzaam aandacht te besteden aan:

• Stresstesten van het Business Plan 2021, en de acute maatregelen ter versterking van liquiditeit en investeringsbeperkingen, waarbij rekening wordt gehouden met diverse scenario’s en de mogelijke positioneringen van de organisatie daarop;
• Vergroten van de board-effectiviteit m.b.t. strategische aansturing en besluitvorming;
• Versterken van de competenties van sleutelmanagers ten behoeve van tactische en strategische executie.

In deze blog gaan wij in op Stresstesten en zo toetsen of de weerbaarheid sterk genoeg is. In latere blogs komen de andere twee aspecten van WWE aan de orde: Vergroten van de board- effectiviteit t.b.v. de Wendbaarheid en versterken van de tactische en strategische capaciteiten van de sleutelmanagers voor Executiekracht.

Stresstesten van Strategie en Business Plannen voor 2021

Veel plannen voor 2021 zijn gemaakt in de zomer en het najaar van 2020 tijdens de besmettingsgolven van de Covid-19 crisis. In die periode verwacht 60% van de geënquêteerden in het SMC-onderzoek een (sterke) winstdaling. Deze organisaties tonen wel vertrouwen: de meerderheid verwacht geen verdere winstdaling in 2021. Echter, beseffend dat herstel voor veel organisaties langer zal duren en dat structurele veranderingen in de markt door gedrag van klanten en maatregelen van overheden tot andere optimalisaties dienen te leiden, is de vraag wat te doen en hoe?

Veel bedrijven hebben acute maatregelen genomen om hun liquiditeit te vergroten en investeringen uit te stellen, zoals uit het SMC-onderzoek ook is gebleken. Daarbij scoorden de respondenten relatief laag op de indicator die financiële weerbaarheid weergeeft.  Doet men echter zo voldoende, als de economische tegenwind aanhoudt?

Nu het nieuwe jaar nadert zou het goed zijn de plannen voor 2021 te stresstesten en door scenario-analyse zowel van de te verwachten als van de meer extreme ontwikkelingen te begrijpen hoe deze doorwerken op het bedrijf. Wat betekent dit voor de financiële weerbaarheid,  hoe pro-ageren we op de risico’s en mogelijkheden en hoe voeren we maatregelen uit in complexe tijden? Een Stresstest is met een objectieve blik de plannen voor 2021 te beoordelen op basis van een grote omgevingsverandering: tegenvallende omzet in 2021, verminderde positieve effecten van de Covid-19 vaccins en continuering van overheidsinterventies en restricties.

Een klein aantal sectoren heeft een omzetgroei meegemaakt in 2020 t.o.v. 2019,  terwijl vele sectoren een omzetdaling in 2020 hebben ervaren. In het SMC onderzoek naar het Nieuwe Normaal hebben veel bedrijven, die in 2020 een omzetdaling hadden, aangegeven dat zij een groeiherstel zien in 2021. Voor die bedrijven kan een Stresstest ontwikkeld worden voor het Business Plan 2021 door, bijvoorbeeld, het business plan en de daarbij behorende liquiditeiten en solvabiliteit door te rekenen voor een omzet-scenario van 90% t.o.v het jaar 2019: het zogeheten 90% Economy Scenario. Dat verduidelijkt eventueel ook hoe kritiek de bank- of andere financiering is.

Voor bedrijven die in 2020 een omzetdaling hebben meegemaakt t.g.v. verminderde internationale mobiliteit van goederen en mensen kan een Stresstest uitgevoerd  worden waarbij het internationale vervoer in 2021 nog steeds beperkt wordt door grote restricties omdat, bijvoorbeeld, de productie of distributie en positieve gevolgen van de verwachte Covid-19 vaccins significant tegenvalt en handelsbarrières hinderen en kosten verhogen.
Ook kan een Stresstest toegepast worden voor business plannen van bedrijven voor 2021 die simuleert dat de overheid, ook in 2021, een significant aantal restrictieve maatregelen oplegt aan sommige sectoren, al-dan-niet aangedreven door (inter)nationale gezondheidsinstanties of handelspolitiek.
Rekening houdend met – door overheidsmaatregelen vertraagde – faillissementen kan er ook een Stresstest uitgevoerd  worden waarbij de effecten voor het Business Plan 2021 worden bepaald indien een of meerdere cruciale klanten of leveranciers failliet gaan in 2021.
Tenslotte kan er ook een politiek-economische Stresstest gedaan worden voor bedrijven om de zwakke plekken in kaart te brengen m.b.t. invoering van de Brexit of veranderingen ten gevolge van Europese besluiten en begrotingen.

Zo zijn er verschillende Stresstest-scenario’s en indicatoren die specifiek ontwikkeld kunnen worden voor bedrijven. De toegevoegde waarde van de Stresstest ligt niet in het feit dat de test het Business Plan 2021 moet vervangen of zelfs wijzigen, maar in het feit dat het de risico’s en zwakke plekken van het Business Plan kan aangeven waardoor het bedrijf via een simpel ‘early warning system’ gevaarlijke indicatoren kan monitoren en indien gewenst bijsturen.

Actie

De tijden zijn onzeker en uitdagend en de grootste weerbaarheid wordt bereikt door de robuustheid van het Business Plan 2021 te toetsen op een klein aantal cruciale omgevingsfactoren. Mocht u meer willen weten over het Stresstesten van uw Business Plan 2021, neem dan contact op met SMC.

NB: Uit het onderzoek van de 55 toonaangevende organisaties zijn 15 indicatoren voortgekomen op omgevingsturbulentie alsmede wendbaarheid, weerbaarheid en executiekracht voor de belangrijkste sectoren. Deze kunnen als benchmark dienen en bedrijven helpen bij het bepalen van de uitgangssituatie en te nemen besluiten en acties. Lees hier de resultaten van het onderzoek naar Visies en Plannen voor het Nieuwe Normaal.