In gesprek met Anita Lettink

Anita Lettink is per 1 september 2021 toegetreden als partner bij SMC. Anita heeft ruime ervaring in de boardroom, zowel in de rol van consultant als in de rol van bestuurder. Ze komt SMC versterken met haar kennis over workforce strategy en technologie. SMC-partner Albert Jan Stam interviewde haar over haar loopbaan, haar visie op strategisch beleid, HR en het belang van nieuwe technologie.

Anita, zou je wat willen vertellen over jezelf en hoe je bent gekomen waar je nu staat?

Er was veel werkloosheid toen ik van de middelbare school kwam. Mijn decaan zei: je krijgt toch geen baan, dus kies maar wat je leuk vindt. Omdat ik van taal houd, ben ik Duits gaan studeren en heb ik mijn onderwijsbevoegdheid gehaald. Die onderwijservaring helpt mij nog steeds: Ik doorzie snel ingewikkelde concepten en kan ze op een makkelijke manier uitleggen aan mensen die er minder goed in zitten. Ik vind dat de strategie die ik uitvoer ook op een makkelijke manier uitlegbaar moet zijn.

Na mijn studie heb ik in Duitsland en de Verenigde Staten gewoond. Toen ik terug was in Nederland, wilde ik eerst ervaring opdoen in het bedrijfsleven. Ik vond een baan bij een softwarebedrijf en dat beviel zo goed, dat ik me ben gaan omscholen in IT. Uiteindelijk is IT de hoofdmoot van mijn vak geworden.

Enkele jaren later ben ik bij NGA Human Resources begonnen als business consultant. De trend naar shared services en outsourcing van de personeelsadministratie was toen net ingezet. We brachten veel technologie naar binnen maar moesten ook arbeidsrechtelijke kennis toepassen. Ik heb dat voor grote internationale klanten gedaan. De laatste jaren was ik in het executive team verantwoordelijk voor strategie. Eind 2019 werd NGA overgenomen en ik vond dat een mooi moment om iets anders te gaan doen.

Als lid van het executive team heb jij veel betekend voor de strategie van NGA. Wat is jouw visie op strategieontwikkeling?

Ik vraag mij altijd af: als iets goed genoeg is voor vandaag, is het dan ook goed genoeg voor morgen? Ik probeer mensen te bewegen om de waan van de dag los te laten en over hun eigen schaduw heen te stappen. Hoe zou het over 3 á 5 jaar zijn? Doordat je het niet weet, ben je vrij om creatief na te denken en van een afstand naar jezelf te kijken. Dan kom je op andere, innovatieve uitkomsten. Wat betekenen economische, demografische of politieke veranderingen in de toekomst voor jou en voor de organisatie? Welke rol speelt nieuwe technologie?

Ik heb me nooit zoveel aangetrokken van de heersende norm. Ik heb soms net een andere invalshoek. Dat vind ik ook leuk. Omdat ik veel nadenk over de toekomst zie ik verbanden die anderen niet zo snel zien. Ik heb gemerkt dat zo’n blik je kan helpen in de bestuurskamer.

“De strategie die ik uitvoer moet altijd op een eenvoudige manier uitlegbaar zijn.”

Wat betekent de toekomst voor het hier en nu?

Ik vind het belangrijk om na te denken over de toekomst en dat terug te vertalen in acties voor nu. Ik wil dat mensen weten waarom ze iets doen, en niet alleen de agenda volgen. Hoe worden we er beter van? Welke stapjes moet je dan zetten? Dat betekent ook dat je je aannames regelmatig onder de loep moet houden. Stel dat 10% van je personeel uit Oost-Europa komt. Nu zijn de grenzen dicht. Komen die medewerkers terug? En wat als ze dat niet doen? Je denkt ten eerste vanuit scenario’s, maar ook binnen één scenario check je regelmatig de aannames die je hebt met de realiteit. Het aanpassen van aannames is namelijk makkelijker dan het aanpassen van je strategie.

Hoe ging jij om met de verantwoordelijkheden die je had als bestuurder?

Elke beslissing van de bestuurder heeft invloed op de levens van mensen. Achter de 5000 mensen die voor NGA HR werken staan 5000 gezinnen. Een belangrijk deel van hun welzijn en toekomstgeluk hangt af van hoe je het als bestuurder doet. Je kunt niet alles afwegen, maar ik vind het echt belangrijk om na te denken hoe beslissingen aan de top uitpakken op de werkvloer en in het privéleven van medewerkers.

“Ik probeer me bij alles af te vragen: als het goed genoeg is voor vandaag, is het dan ook goed genoeg voor morgen?”

Wat zijn belangrijke drijfveren?

Ik vind goed rentmeesterschap heel belangrijk. Voor mij betekent dat dat je iets mooier of beter achterlaat dan dat je het gekregen hebt. Dat betekent niet per se met meer geld of economische groei, voor mij gaat het ook om leefbaarheid en welzijn. Als je ergens voor staat, moet dat ook in je acties te zien zijn, dus ik probeer zoveel mogelijk naar deze regel te leven.

Hoe kijk jij, als vrouw die lang werkzaam is geweest in een sector met veel mannen, naar diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusiviteit?

Vanaf het begin van mijn carrière werk ik al voornamelijk met mannen. Tijdens mijn jaren als bestuurder was ik meestal de enige vrouw. Door deze ervaringen heb ik mij altijd sterk gemaakt voor meer diversiteit en programma’s opgezet die minderheden gelijke kansen geven. Een eerste stap die wij als bestuur zetten, was het instellen van diverse recruitment teams. Je geeft een zichtbaar signaal af ten aanzien van inclusiviteit en dat vertaalt zich door in een diverser personeelsbestand.

Naast het feit dat ik diversiteit normaal vind, levert het ook veel meerwaarde op. Ik probeer bij de ontwikkeling van een strategie zoveel mogelijk gezichtspunten te verzamelen. Met een divers team bespreek je automatisch meerdere invalshoeken. In de bestuurskamer was ik regelmatig degene met een afwijkende mening. Dat hielp mijn collega’s om dingen vanuit een ander perspectief te zien.

“Er is op governanceniveau veel te weinig aandacht voor personeelsstrategie. Als dat wel zo was, waren er nu niet zulke problemen.”

Waarom heb je je aangesloten bij SMC?

Vorig jaar was voor veel bedrijven, en ook voor mijzelf, een moment van strategische herbezinning. Nadat ik wegging bij NGA, heb ik een tijd startups begeleid die in de knel zaten door de coronacrisis. Dat is nu voorbij. Ik wilde mijn kennis en ervaring op een andere manier inzetten. Ik vind het stimulerend om met complexe problemen bezig te zijn. Ik houd van research en onderbouw beslissingen altijd met data.  Door de combinatie van expertises en achtergronden bij SMC kom je snel tot meerdere strategische invalshoeken waardoor je klanten daadwerkelijk een stap verder kunt helpen.

Waar houd jij je mee bezig bij SMC?

Mijn aandachtsgebied is Future of Work met in het bijzonder de combinatie van strategy, people en technology. De pandemie heeft de samenleving ingrijpend veranderd. We zijn erachter gekomen dat we heel anders met onze medewerkers om moeten gaan, zowel vanuit het perspectief van fysiek en mentaal welzijn als vanuit het perspectief van maatschappelijk ondernemen en het bieden van kansen. Dat soort dilemma’s spelen vaker in de bestuurskamer. Als bestuurder weet ik wat het is om moeilijke keuzes te moeten maken over hoe je een goede en aantrekkelijke werkgever kunt zijn.

Er is op governanceniveau veel te weinig aandacht voor personeelsstrategie. Als dat wel zo was, waren er nu niet zulke problemen. Het overschot aan vacatures zal alleen maar stijgen, en de demografische ontwikkelingen versterken dit. De juiste mensen op de juiste plaats en tijd is cruciaal om doelstellingen te behalen. Het gaat daarbij niet alleen om expertise maar ook over het hebben van de juiste skills. Bedrijven moeten nadenken over een nieuw, ander soort medewerker. Welke skills zoek ik? Heb ik iemand het hele jaar nodig of slechts een deel? Door creatieve oplossingen te omarmen, kun je als werkgever slimmer met werknemers omgaan. Er is veel mogelijk als je het nu goed in kaart brengt, want nu kun je nog mensen omscholen en bijscholen. Je moet je plannen klaar hebben liggen. Als je wacht, ben je te laat.