Externe crises leggen dikwijls tot dan toe verborgen gebleven interne kwetsbaarheden in bestuur en toezicht bloot. Hierdoor worden de problemen alleen maar groter. Bestuurders en toezichthouders die in normale tijden geschikt lijken te zijn voor hun taak, kunnen ongeschikt blijken om leiding te geven en toezicht te houden in crisistijd
We leven momenteel in een crisistijd. Bijna altijd klinkt dan de roep om daadkrachtig leiderschap. Die roep is wel te begrijpen: mensen laten zich graag leiden wanneer ze angstig en onzeker zijn. We prefereren daarbij een zeker verlies boven voortdurende onzekerheid. Als de situatie complex en onzeker is, dan vinden we autoritair gedrag sneller inspirerend en effectief. Veel mensen waarderen dan een uitspraak als “Whatever it takes…”. Later blijkt wel of het echt wijs was en misschien zullen we het nooit weten.
Nieuw boardroom-issue: twee bestuurders op één voorzittersstoel
Met de keuze van twee opvolgers voor één Feike Sijbesma bevestigt DSM een voorzichtige trend. Eerder al stelden ASML, Flow Traders, Endemol Shine Nederland en enkele middelgrote familiebedrijven co-ceo’s aan, en ook in Duitsland (SAP, Deutsche Bank) en de Verenigde Staten (Salesforce, KKR) wordt de hoogste bestuursfunctie vaker gedeeld.
Als lid van drie verschillende Raden van Toezicht en Raden van Commissarissen van woningbouwcorporaties ervaar ik haast dagelijks hoeveel complexer het businessmodel is geworden. Sociale woningbouw was altijd al een kapitaalintensieve activiteit met een grote maatschappelijke impact en een uitzonderlijk risicoprofiel. De waardecreatie op de lange termijn is sinds de verzelfstandigingsoperatie net zo belangrijk geworden voor de continuïteit als de maatschappelijke functie.
De volgende stap in de value creation wordt gekenmerkt door het vermogen om allianties aan te gaan met spelers van buiten de financiële sector en door het orkestreren van informatie op platformen. De banden met de samenleving worden aangehaald door met het producten- en dienstenassortiment een bijdrage te leveren aan de oplossing van belangrijke maatschappelijke en klimatologische vraagstukken als financiële kwetsbaarheid, woningtekort en energietransitie.
Begin 2019 is SMC een onderzoek gestart naar de specifieke uitdagingen voor raden van commissarissen van Nederlandse tussenholdings die deel uitmaken van een internationaal concern waarvan topholding zich in Nederland of elders in de wereld bevindt. Het onderzoek staat onder leiding van dr. Ludwig Hoeksema en prof. dr. Geert de Jong. Middels dit onderzoek kan SMC commissarissen die onderdeel zijn van dergelijke organisaties helpen bij de invulling van hun rol. Het onderzoek spitst zich toe op individuele ervaringen van commissarissen.