Duurzaamheid, ook wel ESG (Environmental, Social en Governance) genoemd, is voor bestuurders en commissarissen een ongestructureerd vraagstuk, ook wel ‘wicked problem’ genoemd. Effectief omgaan met een dergelijk vraagstuk is goed uitgewerkt in academisch onderzoek. Het beschouwen van duurzaamheid als ongestructureerd vraagstuk kan helpen om tot actie over te gaan in plaats van afwachten. Alles doorgronden…
Bevlogenheid is met veel energie en toewijding je werk doen en onmisbaar voor professionals (bestuurders, topmanagers, commissarissen/toezichthouders en high potentials). Immers, hun verantwoordelijkheden zijn groot, en van hen wordt verwacht dat zij mensen en ingewikkelde processen effectief kunnen beïnvloeden. Bovendien moeten zij beschikken over een hoge mate van zelfsturing. Bevlogen mensen zijn fit, doen hun taken met plezier, zijn effectief en hebben een positieve invloed op hun omgeving.
Bij de transformatie naar een duurzame samenleving moeten we het niet van bange ondernemers hebben. Integendeel, het zullen de moedige mannen en vrouwen zijn die door systemische verandering in het nieuwe kapitalisme (Henderson, 2020) succesvol zijn. Instaan voor duurzaamheid vergt moed en vraagt ondernemerschap. Immers, meer doen dan het oude paradigma – dat van focus op uitsluitend financiële waardevermeerdering – betekent voor de kudde uit durven lopen.
Intrinsieke motivatie om ‘het goede’ te doen, toenemende druk van buitenaf, win-winmogelijkheden of een combinatie: er zijn verschillende beweegredenen voor organisaties om duurzaamheid te integreren in hun businessmodel. Toch worstelen bestuurders en commissarissen vaak met de manier waarop ze deze verantwoordelijkheid voor duurzaamheid het best kunnen invullen.
Driekwart van de consumenten vindt het belangrijk dat ondernemingen een positieve bijdrage leveren aan milieu, maatschappij en welzijn van mensen. Deze grote waardering van – in één woord samenvattend – duurzaamheid lezen we in het rapport ‘Dossier Duurzaam 2019’.
Duurzaamheid is een urgent thema. De Duurzame Ontwikkelingsdoelen of Sustainable Development Goals (SDG’s) van de VN zijn leidraad voor de wereldwijde transformatie die nodig is om toekomstbestendig te ondernemen.
In de (coach)praktijk van SMC komen wij nog wel eens bestuurders tegen met existentiële vragen. Als je met levensvragen geconfronteerd wordt, zijn er grofweg drie reacties mogelijk: fight, flight of freeze. Soms proberen executives dergelijke vragen te negeren of weg te duwen. Levensvragen zouden hun effectiviteit alleen maar in de weg zitten en hun prestaties niet ten goede komen. Existentiële vragen kunnen verlammend werken; de toekomst lijkt leeg. Vaker evenwel gaan de bestuurders met wie wij in contact komen de confrontatie aan en komen ze er sterker uit, voor zichzelf en voor anderen.
Veel organisaties hebben duidelijk hun ‘purpose and values’ bepaald en streven structureel de duurzame ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals) van de VN na. Deze bedrijven blijken vaak beter te presteren voor klanten, medewerkers en aandeelhouders. Bovendien bouwen zij een betere reputatie op in de samenleving. In de huidige tijd zijn er bedrijven die goed doen voor de samenleving door tijdelijke overcapaciteit ten gevolge van de coronacrisis in te zetten. Ze stellen vrijgekomen mensen en middelen ter beschikking.
Externe crises leggen dikwijls tot dan toe verborgen gebleven interne kwetsbaarheden in bestuur en toezicht bloot. Hierdoor worden de problemen alleen maar groter. Bestuurders en toezichthouders die in normale tijden geschikt lijken te zijn voor hun taak, kunnen ongeschikt blijken om leiding te geven en toezicht te houden in crisistijd
Nieuw boardroom-issue: twee bestuurders op één voorzittersstoel
Met de keuze van twee opvolgers voor één Feike Sijbesma bevestigt DSM een voorzichtige trend. Eerder al stelden ASML, Flow Traders, Endemol Shine Nederland en enkele middelgrote familiebedrijven co-ceo’s aan, en ook in Duitsland (SAP, Deutsche Bank) en de Verenigde Staten (Salesforce, KKR) wordt de hoogste bestuursfunctie vaker gedeeld.
Integriteit kun je managen en besturen. Je kunt er ook toezicht op houden. Wanneer je dat niet doet, zijn de risico’s groot. Reputatieschade is daar het meest in het oog springende van. Een bedrijf dat geassocieerd wordt met fraude, omkoping of manipulatie verliest zijn goede naam en daalt in waarde voor de aandeelhouder. Een pregnanter risico is het verlies van legitimiteit. Als een organisatie dingen doet die in strijd zijn met haar missie, staat het bestaansrecht op de tocht.